İstanbul'un 12 tılsımlı tarihi yapısı

İstanbul birçok döneme ev sahipliği yapmış. Pek çok medeniyet görmüştür. Bizans'tan Osmanlı'ya kalan ve bir zamanlar tılsımlı olduğuna inanılan 12 tarihi yapıyı bizimle keşfetmeye ne dersiniz?

Kültür tarihi araştırmacısı Süleyman Faruk Göncüoğlu'nun hazırladığı "İstanbul'un İlkleri ve Enleri" adlı kitapta da Bizans İmparatorları Yanko, Vezondan ve Konstantinus'un diktiği bu 12 tılsımlı anıta yer veriliyor. Kitapta, bu tılsımlı sütunların "kenti kötülüklerden, hastalıklardan, depremden ve yılan, çıyan, akrep, kurt gibi hayvanlardan koruduğu, karı-koca kavgasını bitirdiği, insanları sağlıklı ve genç kıldığı anlatılıyor.

İstanbul'da Suriçi'nde bulunan 12 tılsımlı anıt ile dikilme nedenleri ve söylenceleri ise şöyle:

Arkadius Sütunu
Avratpazarı'nda (Cerrahpaşa) bin parça beyaz mermerden yapılan merdivenli yüksek sütundaki peri yüzlü heykelin yılda bir defa bir feryat kopardığında yeryüzündeki kuşların heykelin etrafında döndüğüne inanılmış. Bu kuşların binlercesinin yere düştüğü ve bunların halk tarafından yendiği de söylenceler arasında yer alıyor.

Çemberlitaş
Tavukpazarı denilen (Çemberlitaş) yerde bulunan kırmızı renkli som mermerden yapılan bu sütunun hanedanı kötülüklerden, hastalıklardan ve fesattan koruduğuna inanılmış.

Kıztaşı
Bizans devri İstanbul'unda 455 yılında bulunan Markianos Sütunu Fatih'te Saraçhane'de Kıztaşı olarak isimlendirilmiştir. Büyük Pozantin'in kızının mezarı üzerine dikilen bu tılsımlı sütunun, imparatorun kızını yılanlardan, çıyanlardan ve karıncalardan koruduğuna inanılmış.

Altımermerli Sütun
Altımermer (Kocamustafapaşa) denilen yerde her biri eski bilginler tarafından altı adet mermerden yapılan ve üzerinde sinek, leylek, horoz ve kurt resmi bulunan sütunun kenti sivrisinek ve kurtlardan koruduğuna inanılmış. Ayrıca, leyleğin yılda iki kere çığlık attığı, birinci çığlıkta bir anda kentin leyleklerle dolduğu, ikinci çığlıkta da tüm leyleklerin ortadan kaybolduğu, horozun 24 saatte bir öterek bütün horozlara önderlik ettiği de söylenceler arasına girmiş.

Dört köşeli sütun

Beyazıt'ta Ordu Caddesi üzerinde bulunan, Sultan Beyazıt Hamamı'nın altında bulunan dört köşeli sütun sayesinde kente veba hastalığının girmediğine inanılmış. Şimdilerde aktik olarak hem erkek hem bayan bölümleriyle hizmet veren bu tarihi yapıya girdiğinizde tılsımlı sütünlara bakmayı unutmayın.

Kucaklaşmış Sevgililer
Bir erkek ve sevgilisinin birbirleriyle kucaklaşmış haldeki tunçtan heykelinin tılsımı kavga eden çiftleri barıştımasıdır. Karı-Koca çiftler küs veya kavagalılarsa, sadece birinin heykeli kucaklamasıyla tekrar barışacağına inanır.

Tekfur Sarayı'ndaki tunçtan ifrit heykeli

Fatih ve Edirnekapı arasında kalan ve konum olarak Edirnekapı ve Eğrikapı arasında kalan kalın duvarlı saray "Tekfur Sarayı" olarak isimlendirilir.Tekfur Sarayı'nın ne zaman ve kimler tarafından inşa edildiği konusunda net bir bilgi bulunmamaktadır. Bazı tarihi kaynaklarda, İsa'nın doğumundan sonra onuncu asırda Bizans İmparatoru Porfirogenetos emri ile yaptırıldığı ve arka kısmında bulunan büyük sarayın ek binası olduğu savunulmaktadır.
Bu heykelin yılda bir kez etrafına ateş saçtığı, bu ateşten bir kıvımcım alabilen kişinin çok sağlıklı yaşadığı ve genç kaldığına inanılmış.

İhtiyar adam ve kadın
Bilgin Calinus'un beyaz mermer üzerine yaptırdığı ihtiyar adam ve kadın resimli heykelini kucaklayan ve aralarında geçimsizlik olan bir erkek ve kadının hemen boşanacaklarına inanılmış.

Zeyrek'te Hazreti Yahya Kilisesi bitişiğindeki mağara
Bizans döneminde "Kasilaos" diye adlandırılan Temenye'de; Hz. Yahya Kilisesi olarak da bilinen Saint Jean Babtist Kilisesi'nin yanında yer alan mağaradan her kış "koncoloz" denilen cadıların çıkarak, arabalara binip şehri dolaştıklarına inanılmış.

Sultanahmet'e dikilen Burma Sütun
Üç başlı ejderha şeklinde olan bu sütunun başının biri bir yeniçeri tarafından kılıçla koparıldıktan sonra tılsımın kısmen bozulduğu ve İstanbul'da birdenbire akreplerin görüldüğüne inanılmış.

Ayasofya'daki dört sütunlu anıt
Ayasofya içinde yer alan tılsımlı olduğuna inanılar sütunların hikayesi; Azrail, Cebrail, İsrafil ve Mikail resimleri bulunan bu sütunların her birinin ayrı bir tılsım olduğuna inanılmıştır. Cebrail kanat çırpıp bağırdığında doğuda bolluk olur. İsrafil resmi kanat çırparsa, batıda kıtlık olacağını gösterir.. Mikail resmi kanat çırparsa, kuzeyden bir kahraman çıkar. Azrail resmi kanat çırpınca, dünyanın her yanında veba salgını başlayacağına inanılırdı.

Milyobar (Örme Sütun)
Atmeydanı'ndaki Milyobar anıtı, 300 bin taştan yapılmış olan bu sütunun tepesinde bulunan çok güçlü bir mıknatıs sayesinde İstanbul'un depremlerden korunduğuna inanılmış.