Yeme davranışı bozukluklarına dikkat!

Çocuğunuzun ergenlik döneminde karşınıza çıkabilecek sorunlar ve çözüm önerileri

Binnur Okan
Yeditepe Ünv. Hastanesi
Beslenme ve Diyet Uzmanı

Bebeğim ve Biz

18 yaş arası dönemi kapsar. Kızlarda başlangıç yaşı 10-12 yaş arasıyken, erkeklerde 11-14 yaş arasıdır.

Bu dönem; fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden hızlı büyüme, gelişme ve olgunlaşma süreçleri ile çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemidir ve bu dönemdeki beslenme çok önemlidir. Çünkü hızlı büyümeye bağlı olarak; enerji, protein, vitamin ve mineral gereksinimleri artar. Kızlarda regl başlangıcı ile birlikte demir eksikliği görülebilir. Bu sebeple özellikle kırmızı et, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebze ve kuru meyve tüketimine önem verilmelidir. Bu yiyeceklerdeki demirin emilimini arttıran en önemli faktör C vitaminidir. Bu besinler tüketilirken beraberinde taze sebze-meyve gibi C vitamininden zengin bir yiyecek de tüketilirse, demirin vücut tarafından emilim ve kullanımı daha fazla olacaktır.

Kemik kitlesindeki artışı desteklemek için mutlaka kalsiyum alımına özen gösterilmelidir. Bu süreç 18 yaşa kadar hızlıdır. 18-30 yaşarası yavaşlar ve 30 yaşından itibaren kemiklerden kalsiyum çekilmeye başlar. Kalsiyum tüketimiile beraber kas-iskelet sistemi egzersiz ile de mutlaka desteklenmelidir. Düzenli spor yapan ergenlerde büyüme ve gelişme için daha fazla enerjiye ihtiyaç vardır. Bu kesinlikle göz ardı edilmemelidir. Yeterli enerji sağlanmazsa; alınan enerji egzersiz sırasında harcanacağından büyüme ve gelişme tamamlanamaz.

Vücuda alınan tüm besin öğelerinin sindirilmesi, emilmesi, vücut tarafından kullanılabilmesi için mutlaka yeterli miktarda sıvı tüketilmelidir. Bu sıvının nereden geldiği çok önemlidir. En az yarısı su, geriye kalanı ise taze sıkılmış meyve sebze suları, ayran ve süt gibi sıvılar olmalıdır.

Kötü beslenmesine engel olun!
Ergenlikte en önemli olaylardan biri de değişen vücut imajı ile beraber yeme davranışı bozukluklarının ortaya çıkışıdır. Anoreksiya gibi besin alma korkusu, besini reddetme, kendini şişman hissetme veya blumia gibi bir seferde aşırı yiyecek tüketimi ile gelen pişmanlık ve kusma, müshil kullanımı gibi davranışlar ileride telafisi çok zor hastalıkları beraberinde getirebilir.

Aynı şekilde psikolojik problemlerle beraber içe kapanma da obeziteyi beraberinde getirebilir. Bu dönemde yapılan yanlış diyetler ile beraber; Merkezi sinir sistemi: Baş ağrısı, konsantrasyon bozukluğu, sinirlilik, yorgunluk, uyuşukluk.

Kardiyovasküler sistem: Kalpte ritim bozuklukları, düşük tansiyon,

Gastrointestinal sistem: Bulantı, kusma, kabızlık, ishal, gaz, şişkinlik, safra taşları,

Genitoüriner sistem: Regl düzensizliği, libido kayıpları, böbrek taşları,

Diğer: Yorgunluk, soğuk hassasiyeti, kuru cilt, saç dökülmesi, mineral ve elektrolit dengesizliği, kolesterol ve ürik asit düzeyinde artış görülebilir.

Ergenlerin kötü beslenmesindeki sebeplerdenen önde geleni beslenme bilincinin eksikliği. Bununla birlikte annelerin çalışıyor olması, okul yemeklerinin sevilmemesi, sişmanlama korkusu da sağlıksız beslenmeyi beraberinde getirir.

Artmış fast food tüketiminin önüne geçmek için tercihlerde yapılacak küçük değişiklikler bile sağlık açısından büyük faydalar sağlar. Örneğin; kola yerine ayran tercih etmek, garnitür olarak patates yerine salata tercih etmek, kızartma yerine ızgara veya fırında pişmiş ürünler tercih etmek, mayonez gibi fazla yağlı soslardan kaçınmak bu yolda yapılacak iyileştirmedir.

Fiziksel aktivitenin arttırılması çok önemlidir. TV, bilgisayar başında geçirilen vakit azaltılmalı, açık hava egzersizleri arttırılmalı, okuldaki beden eğitimi dersleri etkin kullanılmalıdır.
D vitamininden yararlanabilmek için her gün 15-20 dakika arası güneşten faydalanılmalıdır. Sivilce artışının görüldüğü bir dönemdir. Buyüzden yağ ve yağlı yiyeceklerden, kızartmalardan, aşırı baharatlı yiyeceklerden kaçınılmalıdır.